Thỉnh thoảng mình lại thấy những dòng viết kiểu “trẻ con Tây độc lập, sáng tạo”, “học sinh ở các nước phương Tây giỏi thực hành, thích áp dụng lý thuyết”, ba la bô lô, theo kiểu đứng từ xa ngưỡng mộ rồi tự nhủ “nhất định phải cho con cái mình đi du học ở Tây”.
Có một ví dụ nho nhỏ như này, mà mọi người cũng hay so sánh, là về vấn đề nói trước công chúng và trình bày ý kiến cá nhân. Theo suy nghĩ thông thường thì trẻ con Tây giỏi hơn trẻ con Việt đứt đi rồi, còn tại sao giỏi thì “vì là Tây nên nó giỏi”.
Thật ra thì mình quan sát thấy các bạn sinh viên (cao học hẳn hoi) người Canada chưa chắc đã biết cách thuyết trình cho hấp dẫn. Đầy bạn quăng một đống chữ lên powerpoint, quay lưng vào khán giả đọc, nói vừa nhanh vừa lí nha lí nhí, hoặc không biết cách kết nối những phản hồi của người nghe với bài trình bày của mình.
Trẻ con Tây độc lập, sáng tạo Tony Buổi Sáng
Nhưng có một điểm khác với Việt Nam, là trong trường đại học của mình, ngoài các khoa, các ngành, còn có các trung tâm để hỗ trợ cho cả giáo viên và sinh viên. Trung tâm hỗ trợ việc dạy, trung tâm hỗ trợ việc học, trung tâm tâm lý, trung tâm hỗ trợ xin việc, trung tâm cho sinh viên quốc tế, trung tâm cho sinh viên cần hỗ trợ đặc biệt, nhiều không đếm xuể.
Thế nên có các bạn “Tây” vẫn thuyết trình dở ẹc. Không phải vì các bạn ăn bơ sữa, hay tóc vàng mắt xanh mà tự nhiên các bạn sẽ biết trình bày hay. Còn mình thì tóc đen và ăn cơm, nhưng chịu khó đi nghe các buổi dạy về thuyết trình, trong đó mình được dạy từ cách đi đứng, cách chọn hình minh họa, cách bố cục bài trình bày, cách phản hồi người nghe, nên càng ngày càng nhận ra, vấn đề không phải là Tây hay Ta.
Trẻ con Tây độc lập, sáng tạo – Tnbs
Vấn đề không phải ở cá nhân, mà ở hệ thống. Vì thế việc chỉ trích “học sinh Việt Nam yếu kém”, “học sinh Việt Nam thụ động”, “học sinh Việt Nam chỉ giỏi lý thuyết kém thực tế”, hay thế này thế kia, sẽ chẳng bao giờ giải quyết được gì cả. Một quả táo còi thì nên bón phân ở gốc, chứ bơm thuốc cho quả táo đấy đỏ lên hay ghẻ lạnh nó thì các quả táo tiếp theo vẫn sẽ còi.
Nên nói về các trường học thì hơn. Và hãy dừng việc hâm mộ quá đáng các trường Tây, học sinh Tây. Rất nhiều bạn bè mình đang là giáo viên, phụ huynh, học sinh, đang tham gia vào hệ thống giáo dục đấy bằng cách này hay cách khác. Bây giờ chúng ta không còn là “những chủ nhân tương lai của đất nước” nữa rồi. Đã là chủ nhân thực sự rồi, các bạn nên bắt tay vào thay đổi nó đi.
