1. Phu Bui, quản lý công ty cung cấp cho siêu thị ở Mỹ kể, có lần cô đặt cá ngừ ngâm nước muối đóng hộp từ các nước. Cô email cho một công ty thuỷ sản Việt Nam, mãi đến hôm sau, cô mới được trả lời “Sorry, chúng tôi chỉ có cá ngừ ngâm dầu. Cám ơn!”. Cô Bui gửi vào 2-3 công ty nữa, bặt vô âm tín. Khi gọi điện lại hỏi, thì nhân viên tiếp tân kêu “để em hỏi nha chụy”. Sau 5 phút hỏi vang rền trong điện thoại, “Lụa ơi mày có đọc email gì của cái bà bên Mỹ đòi mua cá ngừ hem”, Lụa nói “không thấy, mày hỏi con Tuyết coi”, rồi sau đó tiếng của cái Tuyết “tao có nhận, công ty mình làm gì có cá ngừ ngâm muối, nói bả hỏi chỗ khác đi”. Sau đó tiếp tân nói lại “chuỵ thông cảm, bên em không có món đó ạ”. Cô Bùi chưa kịp vặn vẹo “sao không có mà cũng không trả lời” thì đã bị tiếp tân cúp máy. Tiếp tân cúp máy xong thì lập tức móc trái xoài ra, chấm muối ớt bàn chuyện Hồ Ngọc Hà, cười hí hí, sếp hay khách tới thì vội giấu trái xoài vào hộc tủ.
Cô Bui gửi nhu cầu trên sang một công ty Thái Lan. Chỉ 1h sau, cô nhận được trả lời “mặt hàng cá ngừ ngâm nước muối chúng tôi chưa sản xuất, nhưng muốn được thử nghiệm. Bạn gửi quy cách, chúng tôi sẽ làm mẫu, nếu mẫu đạt, chúng tôi sẽ báo giá. Krob Khun Ka”. Cô cũng gửi qua một công ty ở Quảng Châu, chỉ sau 30 phút, email trả lời “Cám ơn đã hỏi hàng. Tôi vừa họp ngay với phòng kỹ thuật, họ xác nhận làm được. Chúng tôi đã cho phòng thí nghiệm làm theo 3 công thức phổ biến do chúng tôi search trên mạng là 1% muối, 2% muối và 10% muối. Quý khách cho biết yêu cầu, chúng tôi sẽ gửi kết quả và báo giá trước 5 giờ chiều nay. Xie xie nị đã đọc imeo. Lý Bội Bội, số ĐT của tôi, vui lòng add vào để giao dịch cho tiện”. Vài giờ sau, trên website công ty Quảng Châu này lẫn trên mạng thương mại alibaba hiện SP mới của họ là cá ngừ ngâm nước muối đóng hộp. Họ email, gọi điện, video call sang Mỹ liên tục để ép mua làm cô Bui sợ quá, phải bay qua TQ ký hợp đồng liền.
Giả sử công ty Mỹ ấy ký với công ty Thái Lan thì công ty Quảng Châu sẽ vẫn có thể nhận được đơn hàng từ các khách hàng khác, của nước khác. Cứ một hỏi hàng (inquiry) tới tay họ, thì không bao giờ thoát ra được, cái gì chưa có thì họ sẽ làm cho có. Thậm chí họ còn nhân lên hàng chục inquiry khác, tạo ra nhu cầu. Tất cả là nhờ nhân viên bán hàng thông minh, giỏi giang, lanh lợi. Doanh nghiệp càng ngày càng nhiều đơn hàng, nhiều mặt hàng mới, nhân viên ngày càng đông, nhà xưởng càng mở rộng ra, doanh số càng tăng cao, lương bổng cũng tăng theo ào ào theo cấp số bội. Vì toàn nhân viên như Lý Bội Bội, chẳng cần ai hướng dẫn đâu, mỗi nhân viên là 1 người có năng lực, có tư duy. Các nhà nhập khẩu hay nói, các nhân viên quản lý đơn hàng XNK của VN (gọi là merchandiser) học hành lý thuyết giỏi, điều khoản Incoterms hay LC nào cũng biết, tiếng Anh thành thạo nhưng thiếu sự năng động và lanh lợi, toàn hỏi gì đáp nấy.
2. Ngày nay, năng suất lao động là tốc độ và sự nhanh nhẹn, sáng tạo của tư duy. DN thuê một người Singapore, lương mấy ngàn/tháng nhưng yên tâm vì tiền nào của đó. Họ sẽ mang về cho công ty mấy chục ngàn, mấy trăm ngàn đô. Khác biệt chỉ là TƯ DUY và NĂNG LỰC. Tư duy là BIẾT NGHĨ, còn năng lực là DÁM LÀM. Như ví dụ trên, nếu cô Tuyết có tư duy và năng lực, thì mọi thứ đã khác, cô có thể thông báo cho ông giám đốc công ty về đơn hàng này, ông ấy (nếu thông minh) sẽ chỉ đạo khác. Khổ nỗi ông giám đốc này thuộc thế hệ không rành tiếng Anh, cứ phụ thuộc mấy cô cậu kia. Cứ thấy các cử nhân thạc sĩ này từ sáng đến chiều ôm cái laptop gõ gõ…tưởng là làm việc chăm chỉ lắm, hoá ra chỉ chat chit tào lao. Thấy sếp vô thì giả bộ làm việc, còn lại thì dí dỏm hài hước với đồng nghiệp trong văn phòng và bạn bè trên facebook, coi tin tức, mua trà sữa cả ngày. Cái gì cũng bình luận. Cái gì cũng biết. Chỉ có làm ra tiền là không biết.
Nhiều bạn nhân viên thử việc vào vị trí bán hàng, mấy tháng trôi qua vẫn không có đơn hàng nào, bị công ty sa thải thì xõa tóc đứng ngoài hành lang khóc. Hỏi nguyên nhân thì nói tại công ty có vấn đề. Do công ty không có quy trình. Do ông giám đốc quản lý kém. Do bộ phận sản xuất chậm. Do hàng hoá mẫu mã xấu. Do chất lượng không phù hợp. Do thị trường không ai mua. Do khách hàng hỏi hàng nhưng không gọi lại. Do em đi tiếp thị họ không tiếp. Do giáo dục Việt Nam???? (trời ạ, mọi ĐH trên thế giới không ai dạy kỹ năng, kỹ năng 1 người là do tự tích luỹ thông qua thực tế làm thêm), vâng vâng và vâng vâng. Mọi nguyên nhân khách quan và do, bởi, tại, vì,…trong khi nguyên nhân duy nhất là DO MÌNH thì không nói. Hàng xấu thì lao lên có ý kiến, bắt làm lại cho đẹp. Hàng giao chậm thì lao vô, điều khiển bộ phận sản xuất hay logistic, đổi phương thức giao hàng sao cho nhanh. Muốn ý kiến quy trình với ông giám đốc thì xin hẹn và vô trình bày, nếu cách sắp xếp của mình hợp lý thì họ sẽ nghe theo. Phải tả xung hữu đột để ra việc chứ ngồi chờ bị động sao được.
Có bạn vô làm, cuối tuần xem báo cáo đã làm được gì, bạn nói “gọi khách không bắt máy, imeo khách không trả lời” nên “có gì báo cáo đâu ạ”. Khách không bắt máy thì nhắn tin lại do khách sợ số lạ, sau đó mình gọi lại sẽ được. Hoặc meo không trả lời thì gửi lại, re-send miết. Gửi mấy cái email rồi mà họ vẫn không trả lời thì mình bốc điện thoại lên gọi luôn cho nó máu, Mỹ Pháp Tây Tàu gì cũng gọi tuốt. Hỏi tại sao tao gửi mail báo giá mày không trả lời, chừng nào trả lời, why why, pour quoi pour quoi, wei shen me, wei shen me? Mình năng nổ vậy Tây Tàu gì không sợ hãi mà ký HĐ với mình? Nếu ở gần, cùng thành phố, cùng quốc gia thì trực tiếp bắt xe bắt máy bay đi gặp, mặc áo dài trang điểm lộng lẫy vun vút lao sang, anh của em, chuỵ của em, chú của cháu, cô của con…, cười nói vui vẻ, ép họ mua hàng. Phải động não nghĩ cách chứ sao nói toàn lý do vậy?
Cứ ngồi miết văn phòng với mấy ly trà sữa và say đắm cái màn hình vi tính, cái Iphone trong túi quần cứ tít tít tin nhắn của bạn bè thì cuối ngày, các bạn lại đồng thanh:
“Hôm nay khách lại hai không
Gọi không bắt máy, meo không trả lời”.
Ngây ngô cứ “hai không” đến cuối tháng, thì trung tâm giới thiệu việc làm thẳng tiến. Hoặc nhắn tin cho mommy “mẹ ơi, con sẽ về với mẹ ngay đây. Không cần đợi đến mùa xuân”.
